Proeftuin workshop – Water in de tuin

De opname van de webinar en vodcast over water in de tuin wordt opgenomen in de bibliotheek Alphen aan den Rijn op 19 juli 2023 en jij kan daarbij zijn!

Kies voor slim waterbeheer! De gevolgen van klimaatverandering zijn onmiskenbaar: temperatuurrecords sneuvelen, regenbuien zijn heftiger en droogteperioden langer. Zeker in een versteende, stedelijke omgeving staat de leefbaarheid onder druk. De oplossing is vergroening: meer groen in straten en tuinen. Groen geeft koelte, vangt regenwater op en zorgt voor gelukkigere bewoners.

Tuinontwerpster Afra van Ruiten vertelt over regentonnen, groendaken, wadi’s en vijvers. Iris Veltman schreef als milieukundige een boek over natuurinclusief tuinieren. Leer van deze experts wat je kunt doen als er te weinig of juist veel te veel water de tuin instroomt.

Geef je aanwezigheid op bij:  
Bibliotheek Rijn en Venen 

Interview in Groei & Bloei

Interview in Groei & Bloei, meekijken met...

In de Groei & Bloei van juli 2023 staat een heel leuk interview met Afra. Er worden verschillende praktische tips gegeven.

Tips die je kunt gebruiken bij het ontwerpen van jouw tuin, of die je helpen jouw tuin leuker en duurzamer te maken. Bijvoorbeeld door (te grote) heesters te gebruiken als parasol, door de lage takken weg te halen.

Het interview is afgenomen door Fransje van Dorp, de illustraties van Marion Vrijburg maken het helemaal af.

Cursus tuinieren, van droom naar doen

Dit voorjaar geeft Afra een cursus in vier avonden voor het ontwerpen van jouw tuin. Verander je tuin naar een groene oase in onze versteende omgeving.

Het klimaat verandert en dat merken we ook in onze omgeving: hitte in de zomer, lange droogteperioden en plotselinge heftige regenbuien. Vooral in woonwijken met veel steen – van wegen en gebouwen – is er behoefte aan meer groen. Daar kun je bij de inrichting van je (buurt)tuin zelf iets aan doen. Een groene leefomgeving geeft koelte, vangt regenwater op en zorgt voor gelukkigere bewoners. Kortom, alleen maar voordelen voor mens en dier en de natuur!

Opbouw van de cursus

In deze cursus, die uit vier dinsdagavonden bestaat, kijken we stap voor stap hoe jij je eigen (buurt)tuin kunt transformeren tot een groene, onderhoudsvriendelijke oase. De cursusavonden duren van 19.30 tot 21.00 uur.

  • 11 april 2023 – les 1
    In de eerste les ga je aan de slag met het visueel maken van jouw droomtuin. Je maakt een moodboard waarop alle wensen en eisen worden verzameld. Een creatief proces dat als leidraad wordt gebruikt in de rest van de cursus.
  • 25 april 2023 – les 2
    Vervolgens teken je tijdens de tweede les een plattegrond van je tuin. Hierin komen allerlei tuinoplossingen aan bod. Welke materialen zijn er en hoe maak je duurzame en budgetvriendelijke keuzes? Afra geeft je tools waarmee jouw droom concreet vorm krijgt.
  • 16 mei 2023 – les 3
    In de derde les gaan we planten uitzoeken en een begin maken met het beplantingsplan. Waar let je op bij het bepalen van de juiste plant op de juiste plek? Kies je voor inheemse planten? De tuinboeken uit de bieb liggen binnen handbereik.
  • 30 mei 2023 – les 4
    Tenslotte komt in de laatste les het onderhoud van de tuin aan de orde. Wat moet je doen om jouw tuin goed te verzorgen? Afra geeft volop tips. Je gaat naar huis met een goed opgezet plan om jouw tuindroom werkelijkheid te laten worden.

Deze cursus wordt aangeboden door het Huis van Duurzaamheid van Bibliotheek Rijn en Venen. Geef je op bij de bibliotheek.

Operatie Steenbreek schetsservice tijdens Natuurmarkt in Alphen aan den Rijn

Proeftuin on tour blok

Regelmatig ben ik ook buiten mijn kantoor te vinden. Soms ook als deelnemer bij groene bijeenkomsten. Op 3 september kun je me vinden bij de Natuurmarkt in Alphen aan den Rijn, waar ik van 11 uur tot 15 uur adviezen zal geven over het duurzaam inrichten van de tuin.

Je krijgt tips over hoe je om kunt gaan met de hevige regenbuien, hete, droge zomers en warme, natte winters die we de laatste jaren steeds vaker zien en die we ook in de toekomst veel meer zullen krijgen. In het kader van Operatie Steenbreek, waarbij we een lans breken voor groene tuinen, zal ik al schetsend advies geven over jouw tuinsituatie of buitenruimte.

Wanneer je een plattegrond van jouw huis en tuin meeneemt op schaal 1:50 (1 meter buiten is 2 cm op het papier) en foto’s van de tuin en omgeving, dan praat het direct een stuk makkelijker en is de situatie voor mij snel in te schatten. Je krijgt gratis tips en tuinadvies voor jouw specifieke situatie. Je kunt je vooraf inschrijven per e-mail, of ter plekke op het inschrijfformulier dat er ligt.

De kunst van het snoeien

Knotwilgen Vlist

Zo fijn om weer voor een enthousiaste groep tuinliefhebbers te staan na de lange periode van stilte door corona. Het is best bijzonder om aan doorgewinterde tuinliefhebbers over snoeien te vertellen. Er zijn altijd mensen aanwezig die ook heel goed weten hoe het moet. De kunst van het presenteren wordt dan bijna belangrijker dan de inhoud van het verhaal. Gelukkig deed de zaal goed mee en werd het een gezellige avond in Nieuw-Vennep bij de plaatselijke afdeling van Groei & Bloei.

Hierbij de terugblik van Helma Stal, die een terugblik schreef over de avond.

“Afra nam ons op een boeiende wijze mee in de wereld van het snoeien.

Beginnend met de energiestroom van struik en boom uit te leggen, de suikerproductie en de balans die daarin zo belangrijk is. En daarmee ook ons ingrijpen in die balans en waarom het zo belangrijk is dat goed te doen. De focus lag ook vooral op de behoefte van de plant, verrassend aspect dat de boom/struik geen behoefte heeft aan snoei. Dat is onze behoefte aan controle.

Na de pauze legde Afra ons diverse manieren van snoeien uit en deed dat heel bekwaam vanuit duidelijk ruime ervaring. We konden veel vragen en alle aspecten kwamen wel aan bod. Ik herkende mijn missers ook ruimschoots! Termen als verjongingssnoei, vormsnoei en knotsnoei hebben voor mij een helderder beeld gekregen. Ik kreeg door de presentatie een duidelijk beeld waar ik nog beter aan de gang kan in mijn tuin.

Dankjewel Afra voor deze uiterst boeiende presentatie en zoals je zelf zei: en nu snoeihard aan de slag!

Ik heb een heerlijke avond gehad, dank aan allen.”

Schetsen om je te helpen kiezen

schets van achtertuin

Na het aanvaarden van een ontwerpopdracht ga ik op zoek naar een thema voor het ontwerp van de tuin en begin ik te schetsen. Er worden altijd meerdere schetsen gemaakt om mijzelf te dwingen los te komen van het eerste idee. Vaak een schets die heel dicht ligt bij de wensen van de opdrachtgever, regelmatig heel praktische eisen. Een tweede schets komt er vanzelf uit na het verkennen van de plek. En dan meestal nog een schets die eruit komt na een broedperiode. Alle schetsen hebben hun eigen moodboard en vertellen een verhaal.

Als ontwerper kan ik er voor kiezen om tijdens het ontwerpproces meer of minder schetsen te maken en dan zelf al een schets te kiezen om te presenteren. Dan stuur ik het keuzeproces richting de tuin die ik zelf zou kiezen. Dat doe ik echter niet. Tijdens het bespreken van de schetsen met de opdrachtgever wordt het voor de tuinbezitters vaak pas duidelijk wat er mogelijk is in hun tuin en dat ze iets te kiezen hebben. Samen bespreken we dan wat het beste bij ze past en welke elementen ze wel of niet willen. De opdrachtgever stuurt daarmee de voortgang en dit geeft veel meer verbondenheid met het eindresultaat en voldoening.

schetsen stadstuin

Eetbaar Alphen in de bibliotheek

kruidentuin doornenburg

Het kweken van je eigen kruiden is niet alleen duurzaam, het is ook nog eens heel leuk en ontspannend en kan net zo goed op een balkon als in een tuin. Over kruiden gaat één van de presentaties in de bibliotheek. 

Weet je niet hoe je moet beginnen? Afra van Ruiten is al meer dan 10 jaar de trotse beheerder van een kruidenpluktuin aan de Doornenburg. Tijdens deze informatieve lezing op 19 juni 2019 vertelt zij hoe je een kruidentuin opzet en onderhoudt.

Buxus met rupsen

Buxus

Buxus is een populaire plant in onze tuinen. Het is een groenblijver die rustig groeit, goed is te snoeien en ook op plaatsen met schaduw kan worden toegepast. Het is bovendien een inheemse plant en heeft het hier naar zijn zin.

Schimmel

Een paar jaar geleden kwam de schimmelziekte Calonectria pseudonaviculata in beeld. Een moeilijk te bestrijden schimmelziekte. Tuinen werden overhoop gehaald en op diverse plekken werd de Buxus vervangen door Ilex crenata. Een plant die op Buxus lijkt. Gelukkig heeft niet iedereen last van de schimmel, in veel tuinen houden de buxusplanten nog stand. Met een goede verzorging blijken de planten sterk genoeg, of zijn in staat te herstellen. Heb je wel last, controleer welke schimmelaandoening je hebt. Maak vervolgens gebruik van de juiste schimmeldodende middelen. Zorg preventief voor goede afwatering en een luchtige omgeving.

Buxusmot

En toen kwam de buxusmot, een exoot die een paar jaar geleden is aangekomen in Europa en zich nu als een vlek verspreid. Hij is inmiddels ook volop aanwezig in Nederland. De mot heeft een voorkeur voor Buxus sempervirens. Andere buxussoorten worden minder snel aangetast.

De rups kan bestreden worden met gewasbeschermingsmiddelen (insecticiden). Helaas heeft dit tot gevolg dat er inmiddels ook een grote sterfte is onder andere insecten en kleine tuinvogels, die hun jongen voeden met rupsen. Er zijn nu onderzoeken gestart om deze sterfte te linken aan de opkomst van de buxusmot, de berichtgeving erover en het gebruik van bestrijdingsmiddelen in onze tuinen. Paniek is echt niet nodig en je hoeft ook niet direct de gifspuit te zoeken.

Maak het de vlinders moeilijk. Je kunt de planten verstuiven met lavameel, de vlinders hebben een hekel aan het laagje op de struik en zoeken een andere plek voor hun eieren.

Je kunt natuurlijk vogels de rupsen laten eten, of zelf de rupsen weghalen. Als je een beperkte hoeveelheid Buxus hebt is dat goed te doen. Begin hier in april mee. Controleer de struiken en haal de rupsen weg. Herhaal dit door de zomer heen. De motten leggen meerdere keren per jaar eieren.

Je maakt het jezelf makkelijker als je vooraf een mottenbal in de Buxus hangt (kamferblokje). De rupsen hebben hier een hekel aan en zullen gaan lopen. Ook jaag je daarmee de motten weg.

Informatie 

In België wordt er al langer onderzoek gedaan en meer informatie vind je op www.SOSbuxusmot.be. Ook de website www.buxuscare.com geeft informatie over de verzorging van Buxus. Ook de vlinderstichting heeft een kennispagina met tips.

Bomenkwestie

Acer griseum

Niets zo makkelijk en moeilijk als de omgang met buren. Gaat het niet zo lekker onderling, dan zijn bomen vaak het onderwerp van heftige discussies. Je kent vast wel een burenverhaal, of je hebt zelf een burenverhaal, dat zo door de rijdende rechter kan worden behandeld. 

Gelukkig is de relatie met onze buren meer dan goed en dat houden we graag zo. Er was echter wel een dingetje met de boom. Er stond een prachtige zwarte berk in onze tuin toen we hier kwamen wonen. Je kon hem in eerste instantie niet eens zien. De vorige bewoners hadden gekozen voor een ‘privacytuin’, met coniferen, bomen en hoge struiken. Kleine coniferen waren enorm groot geworden en zijn door ons allemaal verwijderd. De berk bleef. De buren rechts genoten van de boom, de buurvrouw links was er niet zo blij mee. We beloofden de boom ieder jaar tot op de erfgrens terug te snoeien en kort te houden. Zo gezegd, zo gedaan.

Het snoeien maakte de boom niet mooier, we keken de hele winter naar een lelijke vorm. We besloten de boom te verwijderen. Juist toen verscheen er een rode beuk in zuilvorm op een meter van de erfgrens (Fagus sylvatica ‘Atropunicea’). Een donkere, sombere zuil die als heester kan worden aangemerkt. De stam was nog niet dik genoeg om boom te zijn. Een plant is officieel een boom als het voldoet aan deze omschrijving:

Een boom is een overblijvend houtig gewas met een dwarsdoorsnede van de stam van minimaal 10 cm op een hoogte van 1,30 m boven het maaiveld.

We stelden van schrik het verwijderen van de berk nog even uit, maar uiteindelijk is deze vervangen door een kleinblijvende, langzaam groeiende boom. Wacer griseume hebben de Acer griseum meer dan twee meter vanaf de erfgrens* geplant en hem zo geplaatst dat de rode beuk geen eyecatcher meer is, maar een achtergrond voor onze boom.

In de herfst verkleurt de Acer naar een knalrode kleur, wat ook mooi matcht met de beuk. De afgevallen bladeren zijn prachtig. Zo is een moeilijke situatie omgebogen naar een mooie oplossing.

* Op grond van Artikel 5:42 Burgerlijk Wetboek is bepaald dat het niet geoorloofd is binnen bepaalde afstanden van een anders erf bomen, heesters of heggen te hebben. Voor bomen is deze afstand in beginsel 2 meter, voor heesters en heggen 50cm. Er zijn uitzondering mogelijk als de beplanting met toestemming van beide partijen wordt neergezet. Zorg dan wel voor een schriftelijk bewijs.

Vrijwilligersdag in kruidentuin Doornenburg

Schoutens Kruiden

Komende zaterdag, 6 mei, wordt de kruidentuin aan de Doornenburg eens flink opgeruimd en er worden nieuwe kruiden geplant. De kruiden zijn vandaag gehaald bij Schoutens Kruiden in Boskoop waar Sandra ons al stond op te wachten. 

Eerder werd er hier en daar wat geplant en werd er niet zo op de toepassing gelet. Mirjam heeft van de kruiden in de tuin de toepassing opgezocht. Een overzicht komt in het mededelingenbord te hangen. In de binnenste ring komen alle eetbare kruiden te staan, die vooral in de keuken worden gebruikt. In de buitenste ring zetten we de geneeskrachtige kruiden en de kruiden die worden gebruikt om te verven. Ook staan hier de bessenstruiken.

Even een aandachtspuntje! De laatste jaren wordt er veel gebruik gemaakt van de kruiden. Het enthousiasme is echter zo groot dat er te veel wordt geknipt. De planten kunnen dit niet aan en krijgen te weinig tijd om te herstellen. Proberen is leuk, maar knip geen hele plantjes af. Proef af en toe wat en leer en geniet van de kruidentuin.

Wil je komen helpen? Dat vinden we leuk, we beginnen om 10:00 uur. Je kunt ons vinden op de routeplanner bij Essenburg 33, 2402 KR Alphen aan den Rijn, in Google street view even de andere kant op kijken en je ziet de ring liggen.