Groene inspiratiemarkt – Zaaien voor de toekomst
Cursus tuinieren, van droom naar doen
Dit voorjaar geeft Afra een cursus in vier avonden voor het ontwerpen van jouw tuin. Verander je tuin naar een groene oase in onze versteende omgeving.
Het klimaat verandert en dat merken we ook in onze omgeving: hitte in de zomer, lange droogteperioden en plotselinge heftige regenbuien. Vooral in woonwijken met veel steen – van wegen en gebouwen – is er behoefte aan meer groen. Daar kun je bij de inrichting van je (buurt)tuin zelf iets aan doen. Een groene leefomgeving geeft koelte, vangt regenwater op en zorgt voor gelukkigere bewoners. Kortom, alleen maar voordelen voor mens en dier en de natuur!
Opbouw van de cursus
In deze cursus, die uit vier dinsdagavonden bestaat, kijken we stap voor stap hoe jij je eigen (buurt)tuin kunt transformeren tot een groene, onderhoudsvriendelijke oase. De cursusavonden duren van 19.30 tot 21.00 uur.
- 11 april 2023 – les 1
In de eerste les ga je aan de slag met het visueel maken van jouw droomtuin. Je maakt een moodboard waarop alle wensen en eisen worden verzameld. Een creatief proces dat als leidraad wordt gebruikt in de rest van de cursus. - 25 april 2023 – les 2
Vervolgens teken je tijdens de tweede les een plattegrond van je tuin. Hierin komen allerlei tuinoplossingen aan bod. Welke materialen zijn er en hoe maak je duurzame en budgetvriendelijke keuzes? Afra geeft je tools waarmee jouw droom concreet vorm krijgt. - 16 mei 2023 – les 3
In de derde les gaan we planten uitzoeken en een begin maken met het beplantingsplan. Waar let je op bij het bepalen van de juiste plant op de juiste plek? Kies je voor inheemse planten? De tuinboeken uit de bieb liggen binnen handbereik. - 30 mei 2023 – les 4
Tenslotte komt in de laatste les het onderhoud van de tuin aan de orde. Wat moet je doen om jouw tuin goed te verzorgen? Afra geeft volop tips. Je gaat naar huis met een goed opgezet plan om jouw tuindroom werkelijkheid te laten worden.
Deze cursus wordt aangeboden door het Huis van Duurzaamheid van Bibliotheek Rijn en Venen. Geef je op bij de bibliotheek.
Ontwerp je klimaatbestendige tuin
Goed voorbereid het nieuwe tuinseizoen in? Doe mee met deze interactieve lezing over de klimaatbestendige tuin en krijg tips voor je eigen tuin! Georganiseerd door Bibliotheek Rijn en Venen, huis van duurzaamheid.
Dat het klimaat verandert is geen nieuws meer. We merken het in onze omgeving door de hitte in de zomer, de lange droogteperioden en plotselinge heftige regenbuien. Vooral in onze woonwijken met heel veel steen van wegen en gebouwen is er daarom behoefte aan meer groen, om koelte te geven. Een groene omgeving is daarnaast handig om regenwater op te vangen en zorgt voor gelukkiger bewoners. Daar kunnen we zelf in onze tuinen wat mee doen. Voor onszelf en de dieren om ons heen.
Tips en praktische oplossingen
Na een korte introductie over klimaatverandering en de gevolgen voor de tuin, laat Afra allerlei praktische oplossingen zien die je toe kunt passen in jouw eigen buitenruimte. Denk aan groendaken, regentonnen, halfverharding en kleine bomen. Vervolgens laat ze in stappen zien hoe je zelf je tuin kunt ontwerpen. De eerste stap om jouw gewenste buitenruimte werkelijkheid te laten worden.
De lezing is op dinsdag 14 maart in Nieuwkoop, Bibliotheek Rijn en Venen, geef je op via de link.
Operatie Steenbreek schetsservice tijdens Natuurmarkt in Alphen aan den Rijn
Regelmatig ben ik ook buiten mijn kantoor te vinden. Soms ook als deelnemer bij groene bijeenkomsten. Op 3 september kun je me vinden bij de Natuurmarkt in Alphen aan den Rijn, waar ik van 11 uur tot 15 uur adviezen zal geven over het duurzaam inrichten van de tuin.
Je krijgt tips over hoe je om kunt gaan met de hevige regenbuien, hete, droge zomers en warme, natte winters die we de laatste jaren steeds vaker zien en die we ook in de toekomst veel meer zullen krijgen. In het kader van Operatie Steenbreek, waarbij we een lans breken voor groene tuinen, zal ik al schetsend advies geven over jouw tuinsituatie of buitenruimte.
Wanneer je een plattegrond van jouw huis en tuin meeneemt op schaal 1:50 (1 meter buiten is 2 cm op het papier) en foto’s van de tuin en omgeving, dan praat het direct een stuk makkelijker en is de situatie voor mij snel in te schatten. Je krijgt gratis tips en tuinadvies voor jouw specifieke situatie. Je kunt je vooraf inschrijven per e-mail, of ter plekke op het inschrijfformulier dat er ligt.
De kunst van het snoeien
Zo fijn om weer voor een enthousiaste groep tuinliefhebbers te staan na de lange periode van stilte door corona. Het is best bijzonder om aan doorgewinterde tuinliefhebbers over snoeien te vertellen. Er zijn altijd mensen aanwezig die ook heel goed weten hoe het moet. De kunst van het presenteren wordt dan bijna belangrijker dan de inhoud van het verhaal. Gelukkig deed de zaal goed mee en werd het een gezellige avond in Nieuw-Vennep bij de plaatselijke afdeling van Groei & Bloei.
Hierbij de terugblik van Helma Stal, die een terugblik schreef over de avond.
“Afra nam ons op een boeiende wijze mee in de wereld van het snoeien.
Beginnend met de energiestroom van struik en boom uit te leggen, de suikerproductie en de balans die daarin zo belangrijk is. En daarmee ook ons ingrijpen in die balans en waarom het zo belangrijk is dat goed te doen. De focus lag ook vooral op de behoefte van de plant, verrassend aspect dat de boom/struik geen behoefte heeft aan snoei. Dat is onze behoefte aan controle.
Na de pauze legde Afra ons diverse manieren van snoeien uit en deed dat heel bekwaam vanuit duidelijk ruime ervaring. We konden veel vragen en alle aspecten kwamen wel aan bod. Ik herkende mijn missers ook ruimschoots! Termen als verjongingssnoei, vormsnoei en knotsnoei hebben voor mij een helderder beeld gekregen. Ik kreeg door de presentatie een duidelijk beeld waar ik nog beter aan de gang kan in mijn tuin.
Dankjewel Afra voor deze uiterst boeiende presentatie en zoals je zelf zei: en nu snoeihard aan de slag!
Ik heb een heerlijke avond gehad, dank aan allen.”
Schetsen om je te helpen kiezen
Na het aanvaarden van een ontwerpopdracht ga ik op zoek naar een thema voor het ontwerp van de tuin en begin ik te schetsen. Er worden altijd meerdere schetsen gemaakt om mijzelf te dwingen los te komen van het eerste idee. Vaak een schets die heel dicht ligt bij de wensen van de opdrachtgever, regelmatig heel praktische eisen. Een tweede schets komt er vanzelf uit na het verkennen van de plek. En dan meestal nog een schets die eruit komt na een broedperiode. Alle schetsen hebben hun eigen moodboard en vertellen een verhaal.
Als ontwerper kan ik er voor kiezen om tijdens het ontwerpproces meer of minder schetsen te maken en dan zelf al een schets te kiezen om te presenteren. Dan stuur ik het keuzeproces richting de tuin die ik zelf zou kiezen. Dat doe ik echter niet. Tijdens het bespreken van de schetsen met de opdrachtgever wordt het voor de tuinbezitters vaak pas duidelijk wat er mogelijk is in hun tuin en dat ze iets te kiezen hebben. Samen bespreken we dan wat het beste bij ze past en welke elementen ze wel of niet willen. De opdrachtgever stuurt daarmee de voortgang en dit geeft veel meer verbondenheid met het eindresultaat en voldoening.
Eetbaar Alphen in de bibliotheek
Het kweken van je eigen kruiden is niet alleen duurzaam, het is ook nog eens heel leuk en ontspannend en kan net zo goed op een balkon als in een tuin. Over kruiden gaat één van de presentaties in de bibliotheek.
Weet je niet hoe je moet beginnen? Afra van Ruiten is al meer dan 10 jaar de trotse beheerder van een kruidenpluktuin aan de Doornenburg. Tijdens deze informatieve lezing op 19 juni 2019 vertelt zij hoe je een kruidentuin opzet en onderhoudt.
Onkruid of niet?
Laatst kwam ik in een tuin waar eerder niemand over het gras mocht lopen. Als een golfbaan werd het gazon gekoesterd. De tuineigenaar is inmiddels soepeler geworden en er stonden nu zelfs madeliefjes in het gras te bloeien. Ook kom ik in tuinen waar de bewoners ratelaars op het gras loslaten om het te bedwingen. Ratelaar (Rhinanthus) is een halfparasiet die groeit op de wortels van gras. Het gras zal daardoor minder goed groeien. Kruiden en wilde orchideeën krijgen een kans en bloeien ertussen.
Dit verhaal ging alleen nog maar over gras en over onkruid in het gras. Wat voor de een onkruid is, is voor de ander een waardevolle plant en wordt gekoesterd. Het is daarom altijd lastig om advies te geven over de bestrijding van onkruid. Makkelijker is het om te praten over gewenste en ongewenste planten, want ook prachtige gewenste planten kunnen op een bepaald moment te veel worden. Of op ongewenste plekken tevoorschijn komen. Die moeten dan weg.
Wat is het plan?
Heb je een plan op papier met aangegeven zones voor de planten, dan is het heel handig om te lezen wat er mag staan. De ingewaaide zaailingen en kruipers uit andere zones kun je verwijderen.
Zo werkt het dus op papier, maar hoe doe je dat in de praktijk? Je kunt af en toe iets laten wandelen in de tuin. Sommige planten hebben de nare gewoonte om niet te groeien waar ze zijn geplant, maar ze komen wel ergens anders tevoorschijn. Zo is er een varen bij mij aan de wandel gegaan en ik ben erg blij met de plek waar die nu staat. Die mag daar blijven. Ook zijn zaailingen van akelei een vrolijke toevoeging in een aantal borders, dus die mogen ook blijven. Er is echter een geranium die te enthousiast uitzaait. Deze heb ik een paar jaar laten gaan en nu zit mijn hele tuin ermee vol. Andere planten hebben het er moeilijk mee. Deze gaat er dus uit. Tuinieren saai? Welnee, we bewegen ons soms op het randje van keuzestress.
Over het algemeen kun je de meeste planten die je tuin inwaaien, of gebracht worden door vogels, eenvoudig optrekken. Zodra je de wortels eruit hebt getrokken zullen ze daar niet meer terugkeren. Er zijn echter een aantal lastige planten die met lange wortelstokken in de grond zitten en die je daardoor niet kwijt raakt. Telkens als je er een paar eruit hebt gehaald, groeien er nieuwe planten uit de achtergebleven wortelresten. Zo zie je op de foto een prachtige combinatie met bloeiend zevenblad. Heb jij dat ook in de tuin?
Zevenblad
Het is echt geen pretje als je zevenblad (Aegopodium podagraria) in de tuin hebt. Het woekert maar door en er is bijna geen grip op te krijgen. Wat kun je doen?
Je begint met de grond zo schoon mogelijk te maken. Dus kies een hoek die je aan gaat pakken en haal alle planten eruit. Verwijder uit de grond en de planten de witte wortels van het zevenblad. Doe dit tot ongeveer veertig centimeter diep.
Het lukt bijna niet om de grond in één keer helemaal schoon te krijgen. Je kunt op de plekken waar het zevenblad weg is gehaald Geranium macrorrhizum neerzetten. Deze bedekt de bodem zo goed, dat het zevenblad geen kans krijgt. De plant krijgt geen licht en gaat niet groeien.
Bovendien blijf je telkens waar het zevenblad boven de grond komt de uitlopers wegknippen. Je put zo de wortels uit en tenslotte verdwijnt het. Het zevenblad dat je wegknipt, kun je bereiden en eten als spinazie. Lekker en gezond.
Heermoes
Heermoes (Equisetum arvense) is ook zo’n taaie terugkomer. Niets helpt tegen deze woekeraar, want hij wortelt veel dieper dan andere planten. Deze plant groeit op plekken waar een tekort is aan mineralen in de grond. Hij haalt deze zelf met zijn lange wortels omhoog. Zodra er een goed evenwicht is gaat de heermoes vanzelf weg, omdat hij niet in een mineraalrijke omgeving kan functioneren.
Daar ligt ook de oplossing van jouw probleem. Je kunt heermoes afknippen en op de grond laten liggen en extra mineraalrijk lavameel toevoegen. Na een paar jaar zal het heermoes verdwijnen. Dit is echt een oplossing voor de lange adem.
Heb jij ook een probleem? Stuur mij een bericht en ik zoek met je naar een oplossing.
Buxus met rupsen
Buxus is een populaire plant in onze tuinen. Het is een groenblijver die rustig groeit, goed is te snoeien en ook op plaatsen met schaduw kan worden toegepast. Het is bovendien een inheemse plant en heeft het hier naar zijn zin.
Schimmel
Een paar jaar geleden kwam de schimmelziekte Calonectria pseudonaviculata in beeld. Een moeilijk te bestrijden schimmelziekte. Tuinen werden overhoop gehaald en op diverse plekken werd de Buxus vervangen door Ilex crenata. Een plant die op Buxus lijkt. Gelukkig heeft niet iedereen last van de schimmel, in veel tuinen houden de buxusplanten nog stand. Met een goede verzorging blijken de planten sterk genoeg, of zijn in staat te herstellen. Heb je wel last, controleer welke schimmelaandoening je hebt. Maak vervolgens gebruik van de juiste schimmeldodende middelen. Zorg preventief voor goede afwatering en een luchtige omgeving.
Buxusmot
En toen kwam de buxusmot, een exoot die een paar jaar geleden is aangekomen in Europa en zich nu als een vlek verspreid. Hij is inmiddels ook volop aanwezig in Nederland. De mot heeft een voorkeur voor Buxus sempervirens. Andere buxussoorten worden minder snel aangetast.
De rups kan bestreden worden met gewasbeschermingsmiddelen (insecticiden). Helaas heeft dit tot gevolg dat er inmiddels ook een grote sterfte is onder andere insecten en kleine tuinvogels, die hun jongen voeden met rupsen. Er zijn nu onderzoeken gestart om deze sterfte te linken aan de opkomst van de buxusmot, de berichtgeving erover en het gebruik van bestrijdingsmiddelen in onze tuinen. Paniek is echt niet nodig en je hoeft ook niet direct de gifspuit te zoeken.
Maak het de vlinders moeilijk. Je kunt de planten verstuiven met lavameel, de vlinders hebben een hekel aan het laagje op de struik en zoeken een andere plek voor hun eieren.
Je kunt natuurlijk vogels de rupsen laten eten, of zelf de rupsen weghalen. Als je een beperkte hoeveelheid Buxus hebt is dat goed te doen. Begin hier in april mee. Controleer de struiken en haal de rupsen weg. Herhaal dit door de zomer heen. De motten leggen meerdere keren per jaar eieren.
Je maakt het jezelf makkelijker als je vooraf een mottenbal in de Buxus hangt (kamferblokje). De rupsen hebben hier een hekel aan en zullen gaan lopen. Ook jaag je daarmee de motten weg.
Informatie
In België wordt er al langer onderzoek gedaan en meer informatie vind je op www.SOSbuxusmot.be. Ook de website www.buxuscare.com geeft informatie over de verzorging van Buxus. Ook de vlinderstichting heeft een kennispagina met tips.
Bomenkwestie
Niets zo makkelijk en moeilijk als de omgang met buren. Gaat het niet zo lekker onderling, dan zijn bomen vaak het onderwerp van heftige discussies. Je kent vast wel een burenverhaal, of je hebt zelf een burenverhaal, dat zo door de rijdende rechter kan worden behandeld.
Gelukkig is de relatie met onze buren meer dan goed en dat houden we graag zo. Er was echter wel een dingetje met de boom. Er stond een prachtige zwarte berk in onze tuin toen we hier kwamen wonen. Je kon hem in eerste instantie niet eens zien. De vorige bewoners hadden gekozen voor een ‘privacytuin’, met coniferen, bomen en hoge struiken. Kleine coniferen waren enorm groot geworden en zijn door ons allemaal verwijderd. De berk bleef. De buren rechts genoten van de boom, de buurvrouw links was er niet zo blij mee. We beloofden de boom ieder jaar tot op de erfgrens terug te snoeien en kort te houden. Zo gezegd, zo gedaan.
Het snoeien maakte de boom niet mooier, we keken de hele winter naar een lelijke vorm. We besloten de boom te verwijderen. Juist toen verscheen er een rode beuk in zuilvorm op een meter van de erfgrens (Fagus sylvatica ‘Atropunicea’). Een donkere, sombere zuil die als heester kan worden aangemerkt. De stam was nog niet dik genoeg om boom te zijn. Een plant is officieel een boom als het voldoet aan deze omschrijving:
Een boom is een overblijvend houtig gewas met een dwarsdoorsnede van de stam van minimaal 10 cm op een hoogte van 1,30 m boven het maaiveld.
We stelden van schrik het verwijderen van de berk nog even uit, maar uiteindelijk is deze vervangen door een kleinblijvende, langzaam groeiende boom. W
e hebben de Acer griseum meer dan twee meter vanaf de erfgrens* geplant en hem zo geplaatst dat de rode beuk geen eyecatcher meer is, maar een achtergrond voor onze boom.
In de herfst verkleurt de Acer naar een knalrode kleur, wat ook mooi matcht met de beuk. De afgevallen bladeren zijn prachtig. Zo is een moeilijke situatie omgebogen naar een mooie oplossing.
* Op grond van Artikel 5:42 Burgerlijk Wetboek is bepaald dat het niet geoorloofd is binnen bepaalde afstanden van een anders erf bomen, heesters of heggen te hebben. Voor bomen is deze afstand in beginsel 2 meter, voor heesters en heggen 50cm. Er zijn uitzondering mogelijk als de beplanting met toestemming van beide partijen wordt neergezet. Zorg dan wel voor een schriftelijk bewijs.